Hamile kalmak her vakit düşündüğümüz kadar kolay olmayabiliyor. Çünkü, pek çok faktör üreme sıhhatini olumsuz etkileyerek ‘infertilite’ meselesine yol açabiliyor. Yaşa bağlı olarak değişmekle birlikte, her 100 bayandan 15-20’si, günümüzde infertilite tanısı alıyor. Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Elif Ganime Aygün, günümüzde bayanlarda en sık görülen infertilite nedenlerinin başında ileri anne yaşı olduğunu ve devamında sırayı gerilim ile berbat alışkanlıkların aldığını söylüyor. Tekrar gerilimli hayatın bir uzantısı olarak sigara ile alkol üzere ziyanlı hususlara karşı da yatkınlık olduğu görülüyor. Bu faktörler hem yumurta hem sperm kalitesi üzerinde tesirli oluyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Elif Ganime Aygün, bayanlarda üreme sıhhatini olumsuz istikamette etkileyen 10 nedeni anlattı; değerli teklifler ve ihtarlarda bulundu.

İleri yaş

İleri yaş hamilelik oluşumunu önleyen en kıymetli kriterler ortasında yer alıyor. Bilhassa bayanlarda 25-35 yaş ortasında gebe kalma oranı yüzde 60 iken bu oran 35 yaş üstünde yüzde 30’lara, 40 yaş üstünde ise 15-20’lere kadar düşüyor. Dr. Elif Ganime Aygün, bu nedenle anne adaylarının yaş dönemini kesinlikle dikkate almaları gerektiğine işaret ederek, “Zira yumurtanın gücünü sağlayan temel organel mitokondri ilerleyen yaşla birlikte süratle azalıyor. Bu azalma da embriyonun kaliteli ilerlemesini ve genetik olarak sağlıklı olmasını engelleyen bir durumu oluşturuyor.” diyor.

Sigara ve alkol kullanımı

Kötü alışkanlıkların bedenimizdeki her sisteme ziyanı olduğu aşikar. “Üreme sistemi de sigara ve alkole epeyce hassastır” ikazında bulunan Dr. Elif Ganime Aygün, kelamlarına şöyle devam ediyor: “Kadın genital sistemi mikrodamar sistemiyle besleniyor ve silier yapılar dediğimiz ince hareketli tüysü katmanlarla kaplı bir yüzeyden oluşuyor. Sigara üzere tütün eserleri, bu tüysü silier katmanların hem hareketini azaltıyor hem toksik hususların ağır bir biçimde üzerlerine yapışmalarına neden oluyor. Ayrıyeten sigara küçük damarları tıkayarak rahim duvarının beslenmesinde sorun oluşturuyor ve yumurta kanlanmasını bozarak yumurta rezervinin erken tükenmesine yol açıyor. Alkol de tıpkı oranda yumurtlamayı, döllenmeyi ve rahim duvarına embriyonun tutunmasını bozarak üreme sıhhati üzerine olumsuz tesir ediyor”

Kötü beslenme alışkanlıkları

Kötü beslenme alışkanlığı pek çok hastalığın yanı sıra üreme sıhhatinde da ön planda oluyor. Dr. Elif Ganime Aygün, “Yetersiz rezervi olan bir vücut yeni bir canlı büyütmek için de kafi gelmeyecektir. İlaveten diyabet ve tansiyon üzere sorunlara sebep olarak üreme işlevini bozacaktır.” diyor.

Kronik hastalıklar

Diyabet ve hipotiroidi üzere kronik hastalıklarda gebe kalmak daha güç oluyor. Ayrıyeten annelerin yüzde 63.8’inin hastalıklarından ve kullandıkları ilaçlardan ötürü emzirme müddetlerinin kısaldığı, yüzde 13.8’inin hastalık tanısı konulduktan sonra perinatal kayıp yaşadıkları yapılan çalışmalarda tespit edilmiş.

Genital yol enfeksiyonları

Genital yolla bulaşan enfeksiyonlar rahim duvarı ve tüplerde kalıcı hasarlar oluşturarak gebe kalmayı önleyebiliyor. Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Elif Ganime Aygün, bu nedenle hamilelik planlaması öncesinde vajinal kültür ve HPV taramasının kesinlikle yapılması gerektiğine dikkat çekiyor.

Kemoterapi ve radyoterapi almış olmak

Kanser sebepli radyoterapi ve kemoterapi tedavisi gören hastalarda yumurtalık rezervi önemli oranda etkileniyor. O denli ki kanser tedavisinde yumurtaların yüzde 90’ı ölüyor. Dr. Elif Ganime Aygün,“Bu hastaların yüzde 10’u 45 yaşın altında oluyor ve kanserden kurtulan hasta için birinci derecede kıymetli olan bahis, çocuğunun olmasıdır. Bu nedenle kemoterapi ve radyoterapi alacak olan hastalar evli ise embriyo bekar ise yumurta ya da spermler dondurulmalıdır. Gonad hücreleri ve embriyo 5 yıl müddetle saklanabiliyor” diye konuşuyor.

Daha evvel geçirilmiş yumurtalık cerrahisi

Yumurtalıkta gelişen düzgün yahut makus huylu tümörlerin cerrahisinde bazen yumurtanın tamamı yahut bir kısmı çıkarılıyor. Bu durum yumurtlayan kaliteli kısmının da çıkmasına yol açıyor. Bu nedenle cerrahi öncesinde yumurtalık rezervinin kıymetlendirilmesi ve doğurganlık hami tedbirlerin mümkünse alınması gerekiyor.

Doğumsal genital yol anomalileri

Kadınların yüzde 5’inde doğumsal olarak genital yolda anomaliler olabiliyor. Gebe kalamayan bayanlarda yapılan fizik muayene, histerosalpingografi (HSG) ve ultrason ile bu anomalileri tespit etmek ve sonrasında da cerrahi olarak çözmek mümkün oluyor.

Miyomlar, polipler ve çikolata kistleri

Kadın genital sisteminde miyom, polip, kolay ya da komplike kist ve çikolata kisti üzere hastalıklar hamilelik oluşumunu önleyebiliyor. Dr. Elif Ganime Aygün, bayanların yüzde 80 üzere yüksek bir oranının hayatlarında bir kere bu hastalıklara yakalanabildiğine işaret ederek, “Cerrahi müdahale ile bu çeşit hastalıkların tedavisi mümkündür. Birtakım kistlerde medikal tedavi de kâfi gelebiliyor.” diyor.

Rahim biçim bozuklukları

Rahimde olan doğumsal defektler, örneğin septum (perde), çift rahim ve T yahut Y halindeki rahimler de gebe kalmada mahzur olan tabloları oluşturuyor. Bu tip sorunların tahlilinin ertelenmemesi son derece değer taşıyor. Septumların kısmi olanları ya da T biçimli rahim yapısında, cerrahi yola başvurmadan evvel, hastaya bir ölçü mühlet tanınabiliyor.