Önce pandemi akabinde Kahramanmaraş sarsıntıları karavanlara olan ilgiyi artırdı. Uzmanlar insanların güvenlik kaygısı ile karavanlarda yaşamayı bir alternatif olarak gördüğünü söylüyor. Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Nihan Kalkandelen “Karavan, kök saldığınız yerden süreksiz müddetliğine uzaklaşabilme, hayatın yorgunluğuna bir mola verebilme lüksüydü. Bugün yaşadığımız koşullarda ise karavan hayatının manası çok daha farklı. Bu defa kentin kalabalıklığından uzaklaşıp kendi konfor alanımızı kurmak değil, güvenlik duvarlarımızı inşa edebilme korkusu bizi bu taşınabilir yaşantıya itmiş durumda. Eşyanın, dekorasyonun manasını yitirdiği bir sistemde yalnızca muhtaçlığımız kadar eşya ile hayatta kalmak önceliğine sahibiz.” diyerek yaşanan davranış değişimini açıklıyor.

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Nihan Kalkandelen, depremin akabinde temel gereksinimleri karşılamada yaşanan imkânsızlıkların, insanları, bu sorunlarla yüzleşmeyecekleri bir hayat kurgulamaya ve karavan hayatına yönlendirdiğini söylüyor. 

Mücadele toplumsaldan kişisele dönüşüyor 

Dr. Öğr. Üyesi Nihan Kalkandelen olağanüstü durumlar karşısında yeni olağanlara adapte olmaya çalıştığımızı ve hayatta kalabilmek için gayret verdiğimizi belirterek, “Her çaba toplu nitelikte olduğunda ve ortak şuurla şekillendiğinde daha kalıcı tesirler bırakabilirken, burada gayretimiz kişisele dönüşüyor. Kendini inançta hissetmeyen ve güvenliğinin korunacağına dair inancını yitiren insanın kendini müdafaa yolu olarak bakabiliriz bu duruma. Öte yandan herkesin kendi tahlilini üretebildiği bir yapıda toplumsallığın sürdürülmesi güçleşiyor.” dedi. 

İnsanlar betonarme binaların içinde telaşla yaşamak istemiyor

İnsani barınma hakkının yanlış yapılanma nedeniyle gaspa uğradığına dikkat çeken Kalkandelen, “Yaşanan zelzelenin büyüklüğü ve zihinlere kazınan acı sonuçları karşısında beşerler, kendilerine ömür alanı kurma uğraşında, bir diğerinin elleriyle yapılmış betonarme binaların içinde korkuyla ömür sürmek yerine kendi inançlı ve dokunulmaz, yıkılmaz alanını yaratmaya tutunuyor. Bunun nedeni insani barınma hakkının yanlış yapılanma nedeniyle gaspa uğramış olması ve insanın devayı kendi yollarıyla bulması. Lakin bu kalıcı ve tesirli bir tahlil olduğunu tartışmak gerekir.  Bundan sonra zelzele tehdidi altında olan herkesin karavanda yaşaması ve karavan kentlerin taşınabilir insanları olma fikri hayli düşündürücü.” dedi. 

Karavan hayatın yorgunluğuna bir mola verme lüksüydü 

Karavan hayatının ayırt edici özelliklerinden bahseden Dr. Öğr. Üyesi Nihan Kalkandelen, “Karavan, kök saldığınız yerden süreksiz müddetliğine uzaklaşabilme, hayatın yorgunluğuna bir mola verebilme lüksüydü. Keyfe sıkıntı konargöçer yaşamak, ömür alanını beraberinde götürmek ve özgür hissetmek üzere bir gerçeğimiz vardı. Karavan hayatı kendi zevkimize nazaran vaktimizi planlayıp, tabiatla buluşmak için bir aracıydı. Üstelik minimalist bir hayat şekli tatmin hissimizi ya da konfor alanımızı zedelemiyordu. Bir kentte kök salmış tertipli hayatımızı sürerken, karavan tahminen de kendi vaktini yönetebilme gücünü bize verdiği için cazipti.” kelamlarıyla devam etti. 

İhtiyacımız kadar eşya ile hayatta kalmak önceliğine sahibiz 

Bugün yaşadığımız koşulların değiştiğini söyleyen Kalkandelen, “Karavan hayatının bu sefer manası çok daha farklı. Bu kere kentin kalabalıklığından uzaklaşıp kendi konfor alanımızı kurmak değil. Yıkılma riski olmayan güvenlik duvarlarımızı inşa edebilme tasası bizi bu taşınabilir yaşantıya itmiş durumda. Eşyanın, dekorasyonun manasını yitirdiği bir sistemde yalnızca muhtaçlığımız kadar eşya ile hayatta kalmak önceliğine sahibiz.” dedi. 

Bireysel bir tercih değil, mecburi nitelikli kişisel bir hayat

Kalkandelen, sarsıntının akabinde yaşanan elektrik kesintileri, ısınma sorunları, temel gereksinimleri karşılamada yaşanan imkânsızlıklar, insanları, karavan yuvalarında bu sorunlarla yüzleşmeyecekleri bir hayatı kurgulamaya yönelttiğini söyleyerek “Deprem korkusunu bir nebze olsun dindiren bu durum insanları kendi köşesinde, kendini kurtarabileceği ya da kendi hayatını garantileyebileceği bir alana itiyor. Bu durum da insanın doğayı ve etrafını rasyonel bakış açısıyla gözlemleyip değerlendirmesinin öteki bir versiyonu. Tabiat ve tabiattan gelen afetler karşısında edilgen bir durumda kalmak yerine, sorgulayan ve bu doğrultuda tecrübeler yaşamayı, teşebbüslerde bulunmayı tercih eden insanın etken tavrı çıkıyor karşımıza. Bu etken tavır tek başına keyfi, kişisel bir tercih değil, mecburi nitelikli ferdi hayatta kalma uğraşı. Herkesin bu kişisel çabası farklı bir toplumsal şuur ortaya koyuyor aslında lakin bu defa çıkış yolu birbirinden bağımsız, gayesi ortak nitelikte. Sarsıntıyla yaşama gerçeğimizi kabullenip planlı tahlilleri toplum şuuruyla üretebilmiş olsaydık, böylesi plansız kişisel tahlillere gereksinimimiz olmayacaktı.” değerlendirmesini yaptı. 

Birbirine bağlı ilgilerle şekillenen toplum nizamımız yerini taşınabilir hayata bırakıyor

“Toplumsal yapıyı etkileyen bir dönüşüm süreciyle karşı karşıyayız ve bu dönüşüm en temel toplumsallaştırma ortacısı olan aileden başlıyor. Kimi aileler konutlarına hırsız girdiği için, bazıları ise kiralara gelen artırımlar yüzünden karavan hayatını tercih ediyor.” diyen Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Nihan Kalkandelen kelamlarını şöyle tamamladı: “Yerleşik hayata geçtiğimiz devirlerdeki kalabalık geniş aileler, birbirine bağlı bağlantılarla şekillenen toplum nizamımız yerini taşınabilir hayata bırakıyor. Köklerimizi söküp birbirimizden ayrışmaya başlıyor üzereyiz. Ama öteki taraftan bu durum toplumsal bir seferberlik halinin habercisi olarak kıymetlendirilebilir. Bağımsızlaşmaya, kişiselleşmeye başlasak da güçlü kalmayı öğreneceğimiz bu çaba bize tekrar bir bütün olarak hareket etme kabiliyeti kazandıracak ve bu evvel aileden başlayıp tüm topluma yayılan bir tesir yaratacak tahminen de…” 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı