Deprem üzere büyük doğal felaketlerde kamu, özel bölüm ve halkın da dâhil olduğu ‘Bütünleşik Afet İdare Sistemi’ nin değerli olduğuna dikkat çeken uzmanlar Kahramanmaraş zelzelesinde bunun yaşandığını belirtiyor.

Devletin tek başına afetzedelerin gereksinimlerini karşılayamayacağını, STK’ların ve toplumun afet idare sürecinin her basamağında rol alması gerektiğini belirten uzmanlar, Maraş merkezli sarsıntıda maddi ve manevi tüm imkânlarını birbirleriyle paylaşan halkın dayanışma ruhunu tüm ülke içerisinde yaşattığını kaydediyor.

Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Acil Durum ve Afet İdaresi Programı Öğr. Gör. Ayşe Aydemir, afet idaresinde toplumun ve sivil toplum kuruluşlarının sağlayacağı takviyenin değerini vurgulayan değerlendirmelerde bulundu.

Afet idaresi toplum iştirakini da kapsıyor

Afetlerin beşerler için fizikî, toplumsal, ekonomik kayıplar doğuran, gündelik yaşantıyı bozan yahut kesintiye uğratan, mahallî imkanlarla baş edilemeyen tabiat yahut insan kökenli olaylar olarak tanımlandığını belirten Acil Yardım ve Afet İdaresi Uzm. Ayşe Aydemir, “Günümüzde yaşanan tabiat yahut insan kaynaklı afetler sonucunda ortaya çıkan can ve mal kayıplarının çok büyük boyutlarda olduğu gözle görülen bir gerçektir. Bu noktada ortaya çıkan ‘Afet Yönetimi’ olgusu tüm tehlikelere karşı ziyan azaltma, hazırlıklı olma, müdahale etme ve uygunlaştırma faaliyetlerinin planlanması, koordine edilmesi ve yönetilme süreçlerini kapsıyor. Bütünleşik Afet İdare Sistemi, afet öncesi, sırası ve sonrası çalışmaların tamamının kamu, özel dal ve halkın da dahil olduğu afet idare sistemidir. Yani aslında yalnızca kurum ve kuruluşların değil toplumunda dahil olduğu afet idare sistemi olarak söz edebiliriz.” dedi.

Toplum afetlerdeki tesirini gösterdi

Acil Yardım ve Afet İdaresi Uzm. Ayşe Aydemir, 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş sarsıntılarında toplumun afetlerde ne kadar tesirli olabileceğinin şahsen yaşandığını söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:

“Geçmişte yaşadığımız sarsıntılarda ve öteki afetlerde olduğu üzere bu afette de birinci müdahale eden afet bölgesinde yaşayan yerli halk oldu. Yerli halk kendi imkanlarıyla hayatta kalabilmek için tüm eforları sarf etti. Halk yaşanan böylesine büyük bir afette aile bireylerine, komşularına ve sevdiklerine tutunabilmek için dayanılmaz bir uğraş gösterdi. Afet bölgelerinde süratle arama kurtarma çalışmalarına ve afetzedelere yardımlar ulaştırılmaya başlandı. Bilinen en büyük gerçek şu ki; bölgesel ya da lokal olarak herkesi etkileme potansiyeli olan afetlerle uğraşta artık topyekûn hareket etme büyük değer taşıyor. Afetlerde eldeki tüm kaynakların aktif kullanımı ve şuur arttırmaya yönelik faaliyetlerin yapılması da afet idare sürecinde hayli değerli.”

Kamunun en değerli yardımcı ögesi halk olmalı

Son sarsıntı felaketinde çalışmaların yetersiz kaldığını vurgulayan Acil Yardım ve Afet İdaresi Uzm. Ayşe Aydemir, “Yaşanan bu sarsıntı sürecinde ne vakit, nerede, hangi büyüklükte bir afetin meydana geleceği bilinmediği, afetlerin insan yaşantısını tehdit ettiği ve bu nedenle yapılan çalışmalarda, kamunun tek başına bu fonksiyonu yerine getiremeyeceği ortadadır. Afet risk algısı oluşturmadan mevcut kaynakların kullanımına, eğitim çalışmalarından müdahale ve uygunlaştırma çalışmalarına kadar birçok faaliyette kamu erkine yardımcı olacak en değerli öge sivil halk olmalıdır. Birebir vakitte, yaşanan bu afetlerde afetzedelere yardım etmek emeliyle insanların büsbütün gönüllülük temeliyle yaptığı yahut örgütlü olarak yaptığı çalışmaları kapsayan sivil toplum kuruluşları afetlerle gayrette kıymetli bir kaynaktır.” dedi.

STK’lar takviye sağlamada değerli role sahip

Sivil toplum kuruluşlarının toplum yapısına ziyan veren ve ekonomik çöküntüye sebep olan afetlere dayanak sağlama konusunda kıymetli bir role sahip olduğunu tabir eden Acil Yardım ve Afet İdaresi Uzm. Ayşe Aydemir, “Sivil toplum kuruluşları, afet yaşamış bireylere hiçbir maddi manevi beklentisi olmaksızın büsbütün şahısların hür iradesiyle ortaya çıkan sıkıntılara karşı tahlil bulma hedefi ile afet idare sürecine dahil oluyor. Sivil toplum kuruluşlarında ‘gönüllülük’ temeldir, içtenlik ve fedakârlık önemsenir. Bu sebeple gönüllülerin ortaya koyduğu eforlar da bir o kadar fazla ve manalı olacaktır. Sivil toplum kuruluşlarının ülkemizde yer alan her türlü toplumsal probleme karşı tahlil için kıymetlendirilmesi kıymetli bir bahistir.” dedi.

99 sarsıntısı sonrası STK sayısı arttı

Özellikle 1999 sarsıntısı sonrasında ülkemizde sivil toplum kuruluşları ve üyelerinin sayısında değerli oranda artış yaşandığına dikkat çeken Acil Yardım ve Afet İdaresi Uzm. Ayşe Aydemir, “1999 zelzelesinin en değerli tesirlerinden biri STK’ların farkındalığı olmuştur. Yaşanan sarsıntıda mevcut kamu idaresinin tek başına yetersiz kalması, halkın iştirakinin kıymetli ve gerekliliğini ortaya koydu. Elbette devlet tek başına afetzedelerin muhtaçlıklarını karşılayamaz. Münasebetiyle STK’ların ve toplumun afet idare sürecinin her etabında rol alması, kamu kuruluşları ile ortak çalışmaların planlanması ve yürütülmesi son derece değerlidir. İlgili kamu kurumları afetzedelere ulaşıncaya kadar halkın ve sivil toplum kuruluşların ortaya koyduğu uğraşlar; insan kurtarma faaliyetinden beslenmeye, ulaşımdan barınmaya kadar birçok mevzu oldu.” diye konuştu.

Deprem insani kıymetlerimizi hatırlattı

Kahramanmaraş sarsıntılarında de hepimizin şahit olduğu, bizleri duygulandıran, insani kıymetlerimizi hatırlatan çok önemli bir toplumsal dayanışma yaşandığının altını çizen Aydemir, “Türk halkı maddi ve manevi tüm imkanlarını birbirleriyle paylaşarak dayanışma ruhunu tüm ülke içerisinde yaşattı. Afet bölgesine göndermek için beşerler yiyeceğini, suyunu, parasını, kıyafetini, küçük bir çocuk ise oyuncağını ayırdı ve afetzedelere ulaştırma çabası içerisine girdi. Burada yaşadığımız felaketle aslında ülke olarak ne kadar güçlü olduğumuzu görmüş olduk.” tabirlerini kullandı.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı